Sáng 25/3, tại Hà Nội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác Hội đồng nhân dân (HĐND) các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024.

Chủ trì hội nghị có các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Thường trực Ban Bí thư, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Đinh Tiến Dũng và Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang. Dự hội nghị có các Ủy viên Trung ương Đảng; Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội; Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo đại diện các bộ, ngành cơ quan liên quan cùng hơn 500 đại biểu của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương...

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt

Quang cảnh hội nghị 

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Hoạt động của Quốc hội khóa XV và HĐND nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã trải qua hơn nửa chặng đường. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có nhiều đổi mới, đề ra những giải pháp để thực hiện tốt hơn chức năng giám sát, hướng dẫn hoạt động của HĐND; từ việc hoàn thiện cơ sở pháp lý đến việc tăng cường các hoạt động gắn kết giữa Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội với HĐND các tỉnh, thành phố. Đồng thời, HĐND cũng có nhiều nỗ lực, đổi mới, sáng tạo trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ; bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cụ thể hóa thành các Nghị quyết, cơ chế, chính sách, đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn ở từng địa phương; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của từng địa phương và cả nước.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, tại Hội nghị tổng kết năm 2022, có 60 kiến nghị, đề xuất gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đến nay, các cơ quan khối Quốc hội, Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng đã xem xét trả lời 44 kiến nghị (đạt 73,3%), các kiến nghị, đề xuất còn lại, các cơ quan tiếp tục nghiên cứu trong quá trình hoàn thiện chính sách, pháp luật có liên quan. Bên cạnh đó, triển khai Đề án “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với hoạt động của Hội đồng nhân dân” của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều hoạt động đã được thực hiện như: xem xét báo cáo hoạt động của HĐND tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; mời đại diện Thường trực HĐND tham gia Ban soạn thảo các dự án luật, nghị quyết, dự khán một số nội dung quan trọng tại các kỳ họp Quốc hội; cùng với việc hằng năm tổ chức Hội nghị tổng kết toàn quốc, cũng là dịp để Ủy ban Thường vụ Quốc hội chia sẻ, tạo thêm động lực, lan tỏa về sự đổi mới của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tới cơ quan dân cử ở địa phương.

Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo quan trọng của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong bài phát biểu kết luận tại Hội nghị tổng kết năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết hướng dẫn về Quy chế làm việc mẫu của HĐND; Nghị quyết liên tịch hướng dẫn về hoạt động tiếp xúc cử tri của HĐND các cấp. Đảng đoàn Quốc hội cũng đã giao Ban Công tác đại biểu đang nghiên cứu, tham mưu xây dựng Đề án đổi mới công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận, sớm ban hành để tổ chức thực hiện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, qua theo dõi thực tiễn và qua báo cáo của HĐND các tỉnh, thành phố, hoạt động của HĐND ở một số nơi còn có những hạn chế về chất lượng các kỳ họp; chưa có biện pháp kiên quyết, hữu hiệu, thực hiện kịp thời, đầy đủ các nội dung kiến nghị sau giám sát; việc tổng hợp, trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm; công tác chỉ đạo chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin chưa bảo đảm tiến độ, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; có lúc, có nơi sự phối hợp công tác giữa các cơ quan chưa thật sự chặt chẽ, đây là những vấn đề cần phải quyết tâm khắc phục.

 Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại hội nghị

Nhấn mạnh năm 2024 là năm “tăng tốc”, có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp; đồng thời bắt đầu triển khai các công việc chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng; chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2026 - 2031, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội chỉ rõ, cả hệ thống chính trị phải xác định tinh thần và hành động như trong bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhân dịp kỷ niệm 94 năm thành lập Đảng. Đó là trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện, phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực…, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc; phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương, thực hiện tốt sự phối hợp trong lãnh đạo, quản lý, điều hành; coi trọng chất lượng và hiệu quả thực tế; tạo đột phá để phát triển.

Hội nghị tổ chức trong 1 ngày. Để Hội nghị mang lại hiệu quả thiết thực, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các đại biểu thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm cao, trên tinh thần xây dựng, nhất là có những đề xuất, kiến nghị sát thực, góp phần tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân trong năm 2024 và nhiệm kỳ 2021 - 2026; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động 

Báo cáo tổng kết tình hình tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương năm 2023, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho biết, năm 2023, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng nước ta đã thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ với những kết quả khá toàn diện, có nhiều dấu ấn nổi bật. Trong thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử, Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, HĐND các cấp đã tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động cả về công tác lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, của từng địa phương. 

Công tác phối hợp, giữ mối liên hệ công tác giữa các cơ quan ở Trung ương và địa phương được tăng cường; chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung để tổ chức thành công các kỳ họp, trong đó có việc kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Trung ương như Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết số 68/2022/QH15 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050; tham gia các đoàn giám sát tối cao của Quốc hội và hoạt động giám sát, tái giám sát của địa phương.

Các cơ quan đã phối hợp tốt trong công tác tiếp xúc cử tri, giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo của công dân… đã tạo sự chủ động linh hoạt, khơi thông và sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực, tạo bước đột phá, góp phần hoàn thiện về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về an sinh xã hội, môi trường... Nhiều phương thức hoạt động mới được HĐND triển khai thực hiện đã mang lại hiệu quả và tính tương tác cao, được cử tri quan tâm theo dõi, đánh giá cao. 

Nguyên nhân của những kết quả đạt được là do HĐND đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước; đồng thời bám sát chương trình công tác, thường xuyên đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ; chủ động, linh hoạt giải quyết những vấn đề phát sinh; thống nhất cao và tuân thủ nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ trong mọi hoạt động, cùng với tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, chủ động, tích cực, phối hợp chặt chẽ trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ của đại biểu HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và các cơ quan, tổ chức có liên quan trong hệ thống chính trị ở địa phương, bám sát tình hình thực tiễn, yêu cầu của cuộc sống, ý chí, tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, của cử tri để chuẩn bị “từ sớm, từ xa” các nội dung hoạt động. Đồng thời, sự chủ động, chuyên sâu, chuyên nghiệp, chuyên cần, chuyên tâm, chu đáo của đội ngũ cán bộ, công chức cơ quan tham mưu, phục vụ hoạt động của HĐND ngày càng được nâng lên.

 Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh báo cáo tại hội nghị 

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, hạn chế: Chất lượng tổ chức một số kỳ họp đột xuất còn hạn chế, việc bố trí thời gian thẩm tra và thảo luận còn ít, tài liệu gửi chậm do vậy việc nghiên cứu tham gia vào nghị quyết kỳ họp gặp khó khăn, công tác giám sát trên một số lĩnh vực hoặc một số nội dung phát sinh giữa hai kỳ họp hoặc ở một số địa phương thực hiện mô hình chính quyền đô thị, đặc biệt là chưa có biện pháp hữu hiệu thực hiện có kết quả cao các nội dung kiến nghị sau giám sát. Việc tổng hợp trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm. Công tác chỉ đạo chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động HĐND ở nhiều địa phương còn chậm, hiệu quả chưa cao, chưa xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông theo chỉ đạo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. 

Nguyên nhân của hạn chế là do các cơ quan được giao soạn thảo tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết chưa chủ động, việc phối hợp trong công tác khảo sát, đánh giá tác động giữa cơ quan trình và cơ quan thẩm tra ở một số địa phương chưa tốt; một số đại biểu chưa dành thời gian tham dự đầy đủ hoạt động tiếp xúc cử tri… Việc gửi tài liệu chậm chưa được khắc phục. Bên cạnh đó, do khối lượng công việc ngày càng nhiều, áp lực lớn, nhiều việc gấp, phức tạp, yêu cầu cao về chất lượng và tiến độ trong khi đa số đại biểu HĐND hoạt động kiêm nhiệm…

Trưởng Ban Công tác đại biểu cho biết, năm 2024 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch đã được đề ra, trong bối cảnh tình hình thế giới bất định và khó lường. Với phương châm: Lập pháp chủ động, giám sát hiệu quả, quyết sách kịp thời, bứt phá phát triển, trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội với quyết tâm cao. Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố cũng đã ban hành các Nghị quyết theo luật định.

Trên cơ sở những kết quả và bài học kinh nghiệm từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị HĐND các tỉnh, thành phố cần nỗ lực cao hơn nữa, trách nhiệm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn nữa, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động thích ứng, linh hoạt, tích cực đổi mới, sáng tạo để phát triển nhanh và bền vững, chuẩn bị tốt nhân sự Đại hội đảng bộ các cấp; bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

Cụ thể, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, chấp hành nghiêm túc, thể chế hóa đồng bộ, giám sát quyết liệt, thực hiện hiệu quả, thực chất Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, 06 Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 06 vùng đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, các nghị quyết của Quốc hội của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố và các quy định của pháp luật đảm bảo đồng bộ và tổ chức thực hiện hiệu quả. Quan tâm sớm kiện toàn nhân sự Thường trực HĐND, các Ban HĐND ở một số địa phương hiện còn khuyết thiếu.

Ngoài ra, cần bám sát chương trình xây dựng luật của Quốc hội để định hướng hoạt động của HĐND; tham gia đầy đủ các khảo sát, giám sát theo chương trình, kế hoạch của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội; tham gia tích cực, hiệu quả vào việc hoàn thiện thể chế, tổ chức thực thi pháp luật ở địa phương; thực hiện tốt vấn đề phân cấp, phân quyền cho địa phương nhất là đối với các thành phố đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị./.